Polecamy

Dzisiaj jest wtorek, 18 lutego 2025
Imieniny: Konstancji, Krystiana, Sylwany

-6 °C
  • Change language
Komunikat:

Witamy na stronie Urzędu Gminy w Zębowicach 

Radawie - historia

Warto poświęcić kilka osobny słów historii Radawia. W drugiej połowie XIII wieku książę opolski nadał jednemu ze swoich rycerzy Radowojowi obszar łąk i lasów wzdłuż stawów ciągnących się przy drodze z Opola do Olesna.

Z jego przybyciem nad rzekę Libawkę wiąże się powstanie zamku rycerskiego i licznych zagród chłopskich w osadzie radawskiej (sedawskiej). Pierwotna nazwa Radawia to właśnie Sedawa, wzmiankowana wśród parafii należących do archiprezbiteratu oleskiego w połowie XIII wieku. Radawoj otrzymał te dobra ziemskie w nagrodę za powstrzymanie konnicy tatarskiej w 1241 roku przez podpalenie lasów. Pożar powstrzymując natarcie Tatarów wyrządził im jednocześnie wielkie szkody i w konsekwencji spowodował zmianę kierunku ich pochodu dzięki czemu przed spustoszeniem ocalało wiele okolicznych wiosek. W latach pięćdziesiątych XIII wieku Radawoj sprowadził osadników chłopów i rzemieślników, którzy zamieszkali w Małej i Wielkiej Łące, Kosicach i w Nowej Wsi. W 1382 roku powstają też pierwsze zagrody nowej rolniczo-leśnej osady Radawka.

Po 1213 r. przybył do Radawia duchowny o nazwisku Silvius, który przywożąc ze sobą relikwie św. Krzyża i budując drewnianą kaplicę zapoczątkował wśród dzieci wieśniaków naukę religii. Zasłynął także z umiejętności leczniczych i wielkiego miłosierdzia dla biednych. Znany też jest rycerz Ulryk z Radawia, który walczył pod sztandarem księcia Władysława Opolskiego z wojskami króla Jagiełły w olsztyńskim zamku, broniąc Ziemi Wieluńskiej. Ulryk jest też pierwszym znanym sołtysem z Radawia.

W 1428 roku zebranie miejscowej szlachty na zamku w Radawiu postanowiło walczyć z husytami, którzy wyruszyli z Gliwic i doszli aż do Jemielnicy. Szlachta postanowiła walczyć w obronie wolności i religii. Bardzo aktywnym wodzem był Szymek z Radawia ze swoją drużyną. W Dobrodzieniu połączone siły szlachty i mieszczan liczyły ponad 1000 ludzi, co tak przeraziło husytów, że wycofali się do Gliwic.

Luteranie nie znaleźli zbyt wielu zwolenników w tych stronach. Byli to ludzie mówiący przede wszystkim innym językiem, prowadzili gorszące życie bez zasad moralnych, a ich ubogie świątynie nie mogły podobać się miejscowej ludności. W okresie kontrreformacji na obszarze dwóch parafii: Radawia i Zębowic było tylko 8 protestantów, a miejscowy proboszcz - Franciszek Młodziński nawrócił 69 luteran. On też bronił swych parafian przed wyzyskiem miejscowych panów, założył szkołę zimową i rozpowszechnił książki drukowane.

Wojna trzydziestoletnia, która wybuchła w 1618 roku doprowadziła do takiego spustoszenia Radawia, że pozostała tylko 1/3 jego ludności i przestało ono istnieć jako samodzielna parafia aż do 1945. Jednak za sprawą Mikołaja Śmiałka - proboszcza urodzonego w Radawiu w 1815 r., w miejscowości tej Msze św. odprawiane były regularnie w każdą niedzielę i święto w istniejącym kościele, który powstał na fundamentach dawnego, wzmiankowanego w 1500 r.. Przez kolejne lata kościół był wielokrotnie przebudowywany przybierając ostatecznie styl barokowy. Kościół ten ujęty został w katalogu Zabytków Sztuki w Polsce (tom VII, zeszyt 10). W Radawiu powstała też, już w 1875 roku, straż pożarna. Zorganizowano ją tuż po pożarze jaki wybuchł w zameczku grafa Baltazara von Aulock i choć technika gaszenia polegała na podawaniu sobie wiader z wodą to była dobrze zorganizowana, zdyscyplinowana grupa, którą wyposażono w gaśnicę ręczną dopiero w 1903 r.